日記 (2020 年 1 月 16 日)
今日は 2 つ。
- καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὴν ξηρᾱ`ν γῆν καὶ τὰ συστήματα τῶν ὑδάτων ἐκάλεσε θαλάσσᾱς. καὶ εἶδεν ὁ Θεός, ὅτι καλόν.
- そして、 神は乾いたものを地と呼び、 水の集まりを海と呼んだ。 そして、 神はそれを良いと見た。
- καὶκαίそして ἐκάλεσενκαλέω呼ぶ|直.能.ア1.三単 ὁὁ冠|男.単.主 ΘεὸςΘεός神|単.主 τὴνὁ冠|女.単.対 ξηρᾱ`νξηρός乾いた|女.単.対 γῆνγῆ地|単.対 καὶκαίそして τὰὁ|中.複.対 συστήματασυστήμα集まり|複.対 τῶνὁ冠|中.複.属 ὑδάτωνὕδωρ水|複.属 ἐκάλεσεκαλέω呼ぶ|直.能.ア1.三単 θαλάσσᾱςθαλάσσα海|複.対. καὶκαίそして εἶδενὁράω見る|直.能.ア2.三単 ὁὁ冠|男.単.主 ΘεὸςΘεός神|単.主, ὅτιὅτι~ということを καλόνκαλός良い|中.単.主.
συστήματα < συστήμα 「集まり」。 συν- 「ともに」 と ἵστημι 「立つ」 と -μα (名詞化の接尾辞) の合成語で、 語源的には 「1 つにまとめられたもの」 のような意味です。 前回出てきた συναγωγή と似てますね。 見れば分かりますが、 英語の system の直接的な語源です。
- καὶ εἶπεν ὁ Θεός· βλαστησάτω ἡ γῆ βοτάνην χόρτου σπεῖρον σπέρμα κατὰ γένος καὶ καθ' ὁμοιότητα, καὶ ξύλον κάρπιμον ποιοῦν καρπόν, οὗ τὸ σπέρμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ κατὰ γένος ἐπὶ τῆς γῆς. καὶ ἐγένετο οὕτως.
- そして、 神は言った。 「地は、 種類と類似性に従って種を蒔く草原の草と、 種類に従ってその種をその中にもつ果実を作る果樹を、 地の上に生やせ。」 と。 すると、 そうなった。
- καὶκαίそして εἶπενλέγω言う|直.能.ア2.三単 ὁὁ冠|男.単.主 ΘεόςΘεός神|単.主· βλαστησάτωβλαστάνω生やす|命.能.ア1.三単 ἡὁ冠|女.単.主 γῆγῆ地|単.主 βοτάνηνβοτάνη草|単.対 χόρτουχόρτος草原|単.属 σπεῖρονσπείρω種を蒔く|分.能.現.中.単.対 σπέρμασπέρμα種|単.対 κατὰκατά~に従って γένοςγένος種類|単.対 καὶκαίそして καθ'κατά~に従って ὁμοιότηταὁμοιότης類似性|単.対, καὶκαίと ξύλονξύλον木|単.対 κάρπιμονκάρπιμος果実の|中.単.対 ποιοῦνποιέω作る|分.能.現.中.単.対 καρπόνκαρπός果実|単.対, οὗὅς関|男.単.属 τὸὁ冠|中.単.主 σπέρμασπέρμα種|単.主 αὐτοῦαὐτόςそれ|男.単.属 ἐνἐν~の中に αὐτῷἀυτόςそれ|男.単.与 κατὰκατά~に従って γένοςγένος種類|単.対 ἐπὶἐπί~の上に τῆςὁ冠|女.単.属 γῆςγῆ地|単.属. καὶκαίそして ἐγένετογίγνομαιなる|直.中.ア.三単 οὕτωςοὕτωςそのように.
βλαστησάτω < βλαστάνω 「発芽する, 生やす」。 活用はほぼ規則的ですが、 現在時制と未完了過去時制以外においては、 語尾の σ や κ の前で ν が落ち、 代わりにその前の α が代償延長を起こして η となり、 βλαστη- という語幹であるかのように活用します。 似たような動詞には αὐξάνω 「増やす」 や τίνω 「償う」 などがあります。 -ν 語幹の動詞は、 未来時制でいわゆる約音未来になることもありますが、 これらの動詞のようにならないこともあります。
βοτάνην < βοτάνη 「草」。 英語の botany などに残っています。
χόρτου < χόρτος 「草原, 牧草地」。 英語の yard やフランス語の jardin やロシア語の город などが同じ語源です。
ὁμοιότητα < ὁμοιότης 「類似性」。 ὅμος 「同じ」 と -ιος (形容詞化の接尾辞) によってまず ὅμοιος 「似ている」 が作られ、 さらに -της (名詞化の接尾辞) が合成されてこの語になっています。 ὅμος は homogenous や homology の homo- ですね。
ξύλον 「木」。 英語の xylophone の xylo- です。