日記 (2020 年 1 月 14 日)
今日は 1.4 から 1.6 までです。
- καὶ εἶδεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς, ὅτι καλόν· καὶ διεχώρισεν ὁ Θεὸς ἀνὰ μέσον τοῦ φωτὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σκότους.
- そして、 神はその光を良いと見た。 そして、 神は光の間と闇の間で離した。
- καὶκαίそして εἶδενὁράω見る|直.能.ア2.三単 ὁὁ冠|男.単.主 ΘεὸςΘεός神|単.主 τὸὁ冠|中.単.対 φῶςφῶς光|単.対. ὅτιὅτι~ということを καλόνκαλός良い|中.単.主· καὶκαίそして διεχώρισενδιαχωρίζω離す|直.能.ア1.三単 ὁὁ冠|男.単.主 ΘεὸςΘεός神|男.単.主 ἀνὰἀνά~の上で μέσονμέσος中間|中.単.対 τοῦτοῦ冠|中.単.属 φωτὸςφῶς光|単.属 καὶκαίと ἀνὰἀνά~の上で μέσονμέσος中間|中.単.対 τοῦὁ冠|中.単.属 σκότουςσκότος闇|単.属.
εἶδεν < ὁράω 「見る」。 これは母音融合動詞で、 またまた語幹が 3 つあります。 現在時制形の ὁράω の最初の気音はもともとそこにあったディガンマが由来で、 そう考えると英語の aware や beware の -ware と語源関係があるのも頷けます。
直.能.現 | ὁρῶ |
---|---|
直.中.未 | ὄψομαι |
直.能.ア2 | εἶδον |
直.能.完1 | ἑώρᾱκα, ἑόρᾱκα |
直.中.完 | ἑώρᾱμαι, ὦμμαι |
直.受.ア1 | ὤφθην |
διεχώρισεν < διαχωρίζω 「離す」。 δια- 「~を通って, ~を横切って」 と χωρίζω 「離す」 の合成語です。 このような -ιζω という語尾をもつ動詞は、 「約音未来」 もしくは 「アッティカ式未来」 と呼ばれる σ が脱落した未来時制形をもち、 活用は -ε 幹の母音融合する現在時制形に準じます。 このタイプの動詞には、 他に νομίζω 「考える」 などがあります。
直.能.現 | χωρίζω |
---|---|
直.中.未 | χωριῶ |
直.能.ア1 | ἐχῶρισα |
直.能.完1 | κεχώρικα |
直.中.完 | κεχώρισμαι |
直.受.ア1 | ἐχωρίσθην |
μέσον < μέσος 「中間」。 これと ποταμός 「川」 と -ιος (形容詞を作る接尾辞) を合成した μεσοποταμίος の女性形 μεσοποταμίᾱ は、 文明で有名な 「メソポタミア」 ですね。
- καὶ ἐκάλεσεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς ἡμέρᾱν καὶ τὸ σκότος ἐκάλεσε νύκτα. καὶ ἐγένετο ἑσπέρᾱ καὶ ἐγένετο πρωΐ, ἡμέρᾱ μία.
- そして、 神は光を昼と呼び、 闇を夜と呼んだ。 そして、 晩が生まれ、 朝が生まれ、 1 日となった。
- καίκαίそして ἐκάλεσενκαλέω呼ぶ|直.能.ア1.三単 ὁὁ冠|男.単.主 ΘεὸςΘεός神|単.主 τὸὁ冠|中.単.対 φῶςφῶς光|単.対 ἡμέρᾱνἡμέρᾱ昼|単.対 καὶκαίそして τὸὁ冠|中.単.対 σκότοςσκότος闇|単.対 ἐκάλεσεκαλέω呼ぶ|直.能.ア1.三単 νύκτανύξ夜|単.対. καὶκαίそして ἐγένετογίγνομαι生まれる|直.中.ア.三単 ἑσπέρᾱἑσπέρᾱ晩|単.主 καὶκαίそして ἐγένετογίγνομαι生まれる|直.中.ア.三単 πρωΐπρωΐ朝, ἡμέρᾱἡμέρᾱ日|単.主 μίαεἷς1|女.主.
特に言うことないかな。
- καὶ εἶπεν ὁ Θεός· γενηθήτω στερέωμα ἐν μέσῳ τοῦ ὕδατος καὶ ἔστω διαχωρίζον ἀνὰ μέσον ὕδατος καὶ ὕδατος. καὶ ἐγένετο οὕτως.
- そして、 神は言った。 「大空が水の間に生まれ、 水と水の間で離してあれ。」 と。 すると、 そうあった。
- καὶκαίそして εἶπενλέγω言う|直.能.ア2.三単 ὁὁ冠|男.単.主 ΘεόςΘεός神|単.主· γενηθήτωγίγνομαι生まれる|命.受.ア1.三単 στερέωμαστερέωμα大空|単.主 ἐνἐν~の中に μέσῳμέσος中間|中.単.与 τοῦὁ冠|中.単.属 ὕδατοςὕδωρ水|単.属 καὶκαίそして ἔστωεἰμίである|命.能.現.三単 διαχωρίζονδιαχωρίζω離す|分.能.現.中.単.主 ἀνὰἀνά~の上で μέσονμέσος中間|中.単.対 ὕδατοςὕδωρ水|単.属 καὶκαίと ὕδατοςὕδωρ水|単.属. καὶκαίそして ἐγένετογίγνομαι生まれる|直.中.現.三単 οὕτωςοὕτωςそのように.
στερέωμα 「大空」。 στερεός 「固い」 と -μα (名詞を作る接尾辞) の合成語で、 他にも 「基礎」 などの意味があります。 英語では firmament という同じような成り立ちの単語で訳されることが多いですが、 これは στερέωμα を真似て作られたラテン語が由来のようです。 なお、 στερεός は stereotype などの stereo- に残っています。