日記 (2020 年 1 月 14 日)

今日は 1.4 から 1.6 までです。

καὶ εἶδεν Θεὸς τὸ φῶς, ὅτι καλόν· καὶ διεχώρισεν Θεὸς ἀνὰ μέσον τοῦ φωτὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σκότους.
そして、 神はその光を良いと見た。 そして、 神は光の間と闇の間で離した。
καὶκαίそして εἶδενὁράω見る|直.能.ア2.三単 冠|男.単.主 ΘεὸςΘεός|単.主 τὸ冠|中.単.対 φῶςφῶς|単.対. ὅτιὅτι~ということを καλόνκαλός良い|中.単.主· καὶκαίそして διεχώρισενδιαχωρίζω離す|直.能.ア1.三単 冠|男.単.主 ΘεὸςΘεός|男.単.主 ἀνὰἀνά~の上で μέσονμέσος中間|中.単.対 τοῦτοῦ冠|中.単.属 φωτὸςφῶς|単.属 καὶκαί ἀνὰἀνά~の上で μέσονμέσος中間|中.単.対 τοῦ冠|中.単.属 σκότουςσκότος|単.属.

εἶδεν < ὁράω 「見る」。 これは母音融合動詞で、 またまた語幹が 3 つあります。 現在時制形の ὁράω の最初の気音はもともとそこにあったディガンマが由来で、 そう考えると英語の aware や beware の -ware と語源関係があるのも頷けます。

ὁράω
直.能.現ὁρῶ
直.中.未ὄψομαι
直.能.ア2εἶδον
直.能.完1ἑώρᾱκα, ἑόρᾱκα
直.中.完ἑώρᾱμαι, ὦμμαι
直.受.ア1ὤφθην

διεχώρισεν < διαχωρίζω 「離す」。 δια- 「~を通って, ~を横切って」 と χωρίζω 「離す」 の合成語です。 このような -ιζω という語尾をもつ動詞は、 「約音未来」 もしくは 「アッティカ式未来」 と呼ばれる σ が脱落した未来時制形をもち、 活用は -ε 幹の母音融合する現在時制形に準じます。 このタイプの動詞には、 他に νομίζω 「考える」 などがあります。

χωρίζω
直.能.現χωρίζω
直.中.未χωριῶ
直.能.ア1ἐχῶρισα
直.能.完1κεχώρικα
直.中.完κεχώρισμαι
直.受.ア1ἐχωρίσθην

μέσον < μέσος 「中間」。 これと ποταμός 「川」 と -ιος (形容詞を作る接尾辞) を合成した μεσοποταμίος の女性形 μεσοποταμίᾱ は、 文明で有名な 「メソポタミア」 ですね。

καὶ ἐκάλεσεν Θεὸς τὸ φῶς ἡμέρᾱν καὶ τὸ σκότος ἐκάλεσε νύκτα. καὶ ἐγένετο ἑσπέρᾱ καὶ ἐγένετο πρωΐ, ἡμέρᾱ μία.
そして、 神は光を昼と呼び、 闇を夜と呼んだ。 そして、 晩が生まれ、 朝が生まれ、 1 日となった。
καίκαίそして ἐκάλεσενκαλέω呼ぶ|直.能.ア1.三単 冠|男.単.主 ΘεὸςΘεός|単.主 τὸ冠|中.単.対 φῶςφῶς|単.対 ἡμέρᾱνἡμέρᾱ|単.対 καὶκαίそして τὸ冠|中.単.対 σκότοςσκότος|単.対 ἐκάλεσεκαλέω呼ぶ|直.能.ア1.三単 νύκτανύξ|単.対. καὶκαίそして ἐγένετογίγνομαι生まれる|直.中.ア.三単 ἑσπέρᾱἑσπέρᾱ|単.主 καὶκαίそして ἐγένετογίγνομαι生まれる|直.中.ア.三単 πρωΐπρωΐ, ἡμέρᾱἡμέρᾱ|単.主 μίαεἷς1|女.主.

特に言うことないかな。

καὶ εἶπεν Θεός· γενηθήτω στερέωμα ἐν μέσῳ τοῦ ὕδατος καὶ ἔστω διαχωρίζον ἀνὰ μέσον ὕδατος καὶ ὕδατος. καὶ ἐγένετο οὕτως.
そして、 神は言った。 「大空が水の間に生まれ、 水と水の間で離してあれ。」 と。 すると、 そうあった。
καὶκαίそして εἶπενλέγω言う|直.能.ア2.三単 冠|男.単.主 ΘεόςΘεός|単.主· γενηθήτωγίγνομαι生まれる|命.受.ア1.三単 στερέωμαστερέωμα大空|単.主 ἐνἐν~の中に μέσῳμέσος中間|中.単.与 τοῦ冠|中.単.属 ὕδατοςὕδωρ|単.属 καὶκαίそして ἔστωεἰμίである|命.能.現.三単 διαχωρίζονδιαχωρίζω離す|分.能.現.中.単.主 ἀνὰἀνά~の上で μέσονμέσος中間|中.単.対 ὕδατοςὕδωρ|単.属 καὶκαί ὕδατοςὕδωρ|単.属. καὶκαίそして ἐγένετογίγνομαι生まれる|直.中.現.三単 οὕτωςοὕτωςそのように.

στερέωμα 「大空」。 στερεός 「固い」 と -μα (名詞を作る接尾辞) の合成語で、 他にも 「基礎」 などの意味があります。 英語では firmament という同じような成り立ちの単語で訳されることが多いですが、 これは στερέωμα を真似て作られたラテン語が由来のようです。 なお、 στερεός は stereotype などの stereo- に残っています。